Ezidisch ontwerp op Koerdische catwalk: respect of culturele toe-eigening?

Eert een Koerdische runway het Ezidische erfgoed — of loopt het risico het te wissen?

Recentelijk stonden Instagram-feeds vol met video’s van de tentoonstelling van een modeshow van een Koerdische ontwerper in Milaan. Het overkoepelende thema was het presenteren van ontwerpen geïnspireerd door “Koerdische” tradities en cultuur. Stuk nr. 7 was echter een traditionele Ezidische vrouwelijke kleding, gedragen door Ezidische vrouwen in Irak.

Allereerst, op persoonlijk vlak en in een ideale wereld, zou Ezidi Times deze actie interpreteren als een onschuldige en vriendelijke geste van de ontwerper. Het had gezien kunnen worden als iets dat tussen twee vriendelijke volkeren gebeurt. Bijvoorbeeld, als een Duitse modeontwerper kledingstukken zou opnemen die de traditionele kleding van Nederland, Frankrijk en Italië vertegenwoordigen, zou dat worden gezien als respectvol en vriendschappelijk. Echter, als een Arabische ontwerper Assyrische traditionele kleding zou opnemen in een collectie onder het label “Arabische traditionele kleding”, zou dit een meer imperialistische en toe-eigenende betekenis hebben. Evenzo, stel je voor dat een Azerbeidzjaanse ontwerper Armeense en Iraanse traditionele kleding gebruikt onder het label “door Azerbeidzjan geïnspireerde traditionele mode”. Zouden Armeniërs en Iraniërs daar dan blij mee applaudisseren en zich “erkend” voelen?

Kijkend naar de reacties online, lijken velen zich erkend en dankbaar te voelen voor hun “inclusie” in de collectie. Maar de vraag die deze mensen zichzelf zouden moeten stellen is: waarom kun je je cultuur niet zelf zichtbaar maken? Waarom heb je een Koerd nodig om je traditionele kleding te presenteren? Waarom worden Ezidi’s in het Midden-Oosten niet gezien en niet betrokken wanneer culturen, religies en etniciteiten in de regio worden uitgelicht? Het antwoord is duidelijk: jullie zijn gecensureerd, verborgen en monddood gemaakt door zowel Iraakse als Koerdische machten. De Arabieren willen een verenigde Arabische identiteit in Irak promoten, terwijl de Koerden proberen de identiteit van minderheden in de regio te stelen (ja, stelen) om dit te counteren met een geconstrueerde Koerdische identiteit.

Waarom werden er dan alleen Ezidi’s uitgenodigd die nauwe banden hebben met de Koerdische politiek, zoals Düzen Tekkal en Wahhab Hasso? Waarom werden Nadia Murad, Pari Ibrahim, Natia Navrouzov, Khdr Hajoyan, Rustam Bakoyan en andere prominente Ezidi’s niet uitgenodigd? Met andere woorden, waarom waren alleen die Ezidi’s aanwezig die herhaaldelijk hun Ezidische identiteit hebben gebagatelliseerd om het kunstmatige Koerdische narratief te dienen — en die in feite schadelijk zijn geweest voor het Ezidische volk?

Ezidi’s, jullie hebben ook de mogelijkheid om modeontwerpers, influencers, zangers, acteurs, kunstenaars en fotografen te worden en onze rijke Ezidische cultuur te presenteren. Jullie hebben geen Koerd, Arabier of Turk nodig om jullie identiteit te tonen onder de dekmantel van hun cultuur.

Als een oud volk met eeuwenoude tradities en hopelijk even diepgaande wijsheid, dringen wij bij Ezidi Times erop aan dat jullie kritisch kijken naar deze kwestie en de gevaren begrijpen die dergelijke acties voor ons volk met zich meebrengen. Hoe lang zullen jullie jezelf kleiner maken en ondergeschikt blijven? Hoe lang zullen jullie je tradities en identiteit weggeven aan volkeren die zelf verloren zijn en op zoek naar hun wortels en geschiedenis? En laat niemand deze zorgen afdoen als “agressief” of “haatdragend”: het is noch agressief, noch haatdragend om je culturele erfgoed te willen beschermen en met rust gelaten te worden.

Ezidi’s, word wakker! Is dit waarvoor onze voorouders duizenden jaren lang hebben gestreden? Zullen jullie hun strijd en herinnering verraden door je te onderwerpen aan de veroveraars?